Tại sao trẻ nhỏ dễ bị thiếu máu thiếu sắt?
Sau khi sinh, sữa mẹ là nguồn cung cấp chất sắt duy nhất. Sữa mẹ tuy có ít chất sắt nhưng tỷ lệ hấp thu cao. Nếu trẻ không được bú mẹ đầy đủ sẽ bị thiếu sắt dẫn đến thiếu máu.
Trong năm đầu tiên của cuộc đời trẻ tăng trưởng rất nhanh, do đó lượng sắt cần nhiều hơn. Sắt cần cho quá trình tăng trưởng các mô (tổ chức, cơ quan) và tăng khối lượng hồng cầu. Nhu cầu sắt cho 1kg thể trọng trẻ em cao hơn so với người trưởng thành, trong khi đó lượng trức ăn cho trẻ lại ít hơn. Thức ăn bổ sung cho trẻ thường là bột gạo, loại thức ăn nghèo sắt và chất sắt trong gạo rất khó hấp thu. Bữa ăn của trẻ ít thức ăn giàu dinh dưỡng như thịt, trứng, cá, rau xanh, quả chín. Cho trẻ ăn bổ sung (ăn sam, ăn dặm) quá sớm và thức ăn bổ sung nghèo dinh dưỡng sẽ dẫn đến thiếu máu.
Làm thế nào để tăng hiệu quả hấp thu sắt?
Những loại thực phẩm chứa nhiều sắt là loại thức ăn nguồn động vật như thịt, phủ tạng (tim, gan, thận, tiết), gia cầm, trứng và thuỷ sản.
Thức ăn nguồn thực vật như vừng, lạc và các loại đậu, đỗ, rau dền, rau thơm, rau ngót, ngũ cốc.
Sự hấp thu sắt phụ thuộc vào bản chất của sắt trong thức ăn cũng như tình trạng sắt của cơ thể. Sắt có trong thức ăn nguồn động vật như thịt, phủ tạng, thuỷ sản là nguồn sắt quý tỷ lệ hấp thu cao. Sắt trong ngũ cốc, rau củ là và các loại hạt có tỷ lệ hấp thu thấp hơn nhiều và phụ thuộc vào sự có mặt của các yếu tố hỗ trợ hay ức chế trong khẩu phần.
- Các chất hỗ trợ hấp thu sắt là thịt, cá, thuỷ sản, đặc biệt là vitamin C có trong rau, quả chín.
- Các chất ức chế hấp thu sắt thường có trong các thức ăn nguồn thực vật như tanin, phytat và một số chất xơ.
Do vậy cần lưu ý lựa chon các loại thực phẩm giàu sắt có tỷ lệ hấp thu cao.
Làm thế nào để phòng chống thiếu máu thiếu sắt ở trẻ em?
Để phòng chống thiếu máu thiếu sắt cho trẻ em, trước hết cần phòng chống thiếu máu cho người mẹ. Trong thời gian mang thai, ngoài chế độ ăn người mẹ cần uống thêm viên sắt và để cung cấp sắt qua rau thai sau đẻ qua nguồn sữa mẹ.
Ở trẻ nhỏ cần được bú mẹ và ăn bổ sung hợp lý.
Trẻ lớn hơn: chế độ ăn cần đủ năng lượng và các loại thực phẩm giàu sắt.
Hàng ngày nên cho trẻ ăn các loại thức ăn giàu sắt nguồn động vất như: gan gà, lợn, bò, trứng, sữa, tôm, cua, cá, ốc… các thực phẩm này chứa loại sắt có tỷ lệ hấp thụ cao, đồng thời cũng là nguồn cung cấp chất đạm rất quan trọng cho trẻ. Ngoài ra, các loại thực phẩm nguồn động vật như các họ đậu: đậu tương, đậu xanh, đậu đen, lạc và vừng cũng là nguồn cung cấp sắt quan trọng. Muốn hấp thụ sắt được tốt thì cần ăn các thức ăncó chứa nhiều vitamin C như các loại rau và quả chín: chuối, đu đủ, cam, bưởi…
Bên cạnh chế độ ăn, việc tẩy giun định kỳ cho trẻ, quan tâm vệ sinh cá nhân, ăn uống và vệ sinh môi trường có vai trò quan trọng trong phòng chống thiếu máu ở trẻ em.