PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
1.Lý do chọn đề tài
“ Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai
Đó là vần thơ, cũng là câu hát”
Lời bài hát thật ngọt ngào và có ý nghĩa sâu lắng, trẻ em của ngày hôm nay rồi sẽ trở thành chủ nhân của thế giới trong tương lai. Những chủ nhân đó sẽ làm gì cho thế giới ngày mai? Điều đó phụ thuộc vào mỗi bản thân của mọi chúng ta đã ươm trồng, chăm sóc những mầm non đó ra sao, đó cũng là lý do tại sao các cường quốc đứng đầu trên thế giới vẫn phải đầu tư cho giáo dục đến như vậy.
Trẻ em nói chung và trẻ mầm non nói riêng đều có tâm hồn nhạy cảm với thế giới xung quanh vì thế giới xunh quanh chứa đựng bao điều mới lạ hấp dẫn. Trẻ thường tỏ ra dễ xúc cảm với cảnh vật xung quanh, trẻ dễ bị cuốn hút với các đồ chơi tự làm hấp dẫn, nhiều màu sắc, ngộ nghĩnh…
Hoạt động góc trong trường mầm non là phương tiện phát triển toàn diện cho trẻ về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ. Trẻ em đến trường không chỉ cần được chăm sóc sức khỏe được học tập mà quan trọng nhất là trẻ được vui chơi…Không những thế, thông qua các hoạt động góc hàng ngày còn giúp trẻ chia sẻ niềm vui của mình với bạn bè, cộng đồng, làm cho thế giới xung quanh của các bé đẹp hơn và rộng lớn hơn, tuổi thơ của các em sẽ trở thành những kỷ niệm quý báu theo suốt cuộc đời, làm giàu nguồn tình cảm và trí tuệ cho các bé.
Trong trường mầm non có rất nhiều các môn học và các hoạt động giúp trẻ phát triển nhận thức là cơ sở ban đầu hình thành nhân cách trẻ. Chính vì vậy giáo viên cần tổ chức cho trẻ hoạt động góc để nó trở thành phương tiện giáo dục trẻ em, có giá trị quyết định sự thành công trong việc phát triển tình cảm xã hội - phát triển thẩm mỹ - phát triển thể chất - phát tiển ngôn ngữ - phát triển nhận thức. Nhưng làm thế nào để tổ chức được các hoạt động góc thực sự có hiệu quả khoa học và lôi cuốn hấp dẫn trẻ. Là một giáo viên phụ trách lớp MGL A4 gặp nhiều khó khăn trong việc tổ chức hoạt động góc cho trẻ, vì vậy tôi luôn trăn trở tìm tòi các biện pháp để tổ chức hoạt động góc một cách có hiệu quả. Chính vì những lí do trên nên tôi mạnh dạn chọn đề tài: “Một số kinh nghiệm tổ chức hoạt động góc cho trẻ 5-6 tuổi tại trường mầm non"
PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Cơ sở lý luận
Hoạt động góc được người lớn tổ chức, hướng dẫn giúp đỡ trẻ tái tạo lại những kiến thức trẻ đã được học, được nhìn thấy, nghe thấy và sờ thấy. Trong giờ học những sự vật hiện tượng xảy ở môi trường sống gần giũi trẻ, thông qua đó trẻ học được mẫu nhân cách phù hợp với xã hôi loài người. Trẻ chơi chủ yếu do nhu cầu và khả năng của trẻ, nhu cầu muốn bắt trước, muốn làm người lớn, nhưng khả năng và sức lực của trẻ chưa đủ để làm người lớn do đó trẻ giải tỏa mâu thuẫn đó dưới một hình thức cực kì độc đáo đó là hoạt động góc.
Trẻ tham gia vào xã hội người lớn theo cách riêng của mình. Trẻ tưởng tượng mình là người lớn và cũng đóng một cương vị xã hội như: người mẹ, cô giáo, chú công nhân, bác sỹ…Với những vai đó trẻ tái tạo lại cuộc sống của người lớn một cách tổng quát trong hoàn cảnh tưởng tượng. Hoạt động góc có một đặc trưng rất riêng vì hoạt động chơi của trẻ không phải là thật mà là giả vờ, nhưng sự giả vờ ấy mang tính chất rất thật.
Hoạt động góc là tổng hợp các loại trò chơi, trong quá trình chơi trẻ có thể tự bổ sung để mở rộng chủ đề chơi, nội dung chơi, nội dung hoạt động. Chính vì vậy đặc trưng cơ bản của trò chơi là quá trình tưởng tượng biểu hiện rất rõ nét, trẻ được tự do nghĩ ra nội dung chơi…Vì vậy mỗi nội dung chơi luôn phụ thuộc vào vốn kinh nghiệm của trẻ. Hoạt động góc là phương tiện giáo dục nhận thức. Trong quá trình thực hiện các trò chơi, trẻ phải sử dụng các phương tiện, đồ dùng, nhờ sự tiếp xúc đó mà vốn hiểu biết của trẻ được mở rộng như: tên gọi, màu sắc, kích thước, hình dạng, những thuộc tính không gian của đồ vật. Khi hoạt động góc có tác dụng hình thành tính mục đích, tính tổ chức, tính sáng tạo, tính cần cù, khả năng tư duy, ngôn ngữ, tính đồng đội, tính hợp tác, tính nhường nhịn, tương thân tương ái…đây chính là những phẩm chất cần thiết cho trẻ trong cuộc sống sau này.
2. Thực trạng của vấn đề:
2.1 : Thuận lợi:
- Được sự quan tâm sát sao kịp thời của Phòng giáo dục và đào tạo Huyện Thanh Trì, Ban giám hiệu nhà trường luôn tạo điều kiện trang bị đầy đủ cơ sở vật chất, đồ dùng, đồ chơi trong lớp, phòng học rộng rãi, thoáng mát.
- Giáo viên trẻ, nhiệt tình, yêu nghề mến trẻ, tích cực học hỏi nghiên cứu tài liệu, tham khảo các phương tiện thông tin đại chúng về cách chăm sóc và giáo dục trẻ.
- Tôi được đào tạo chính qui, được sự giúp đỡ của đồng nghiệp trong công tác chăm sóc và dạy trẻ.
- Trẻ ở cùng một độ tuổi nên mức độ nhận thức tương đối đồng đều.
- Phụ huynh quan tâm, nhiệt tình ủng hộ cùng phối hợp với cô chăm sóc và dạy trẻ.
2.2 : Khó khăn:
- Nhiều trẻ không có nề nếp trong giờ học, giờ chơi, trẻ còn nhút nhát không tích cực hoạt động và một số trẻ khác lại quá hiếu động.
- Ngôn ngữ của một số trẻ còn hạn chế, phát âm chưa rõ, chưa diễn đạt được ý hiểu của mình đối với người khác.
- Khi triển khai thực hiện chương trình thí điểm giáo dục mầm non mới giáo viên còn nặng nhiều về vấn đề xây dựng kế hoạch.
Tư thực trang trên, tôi đã thực hiện khảo sát chất lượng giaó dục 37 trẻ lớp a4 và thu được kết quả như sau :
Bảng khảo sát chât lượng đầu năm
( Khảo sát số học sinh là 37 trẻ )
| STT |
Tiêu chí |
Tốt |
Khá
|
| Số trẻ |
Tỷ lệ %
|
Số trẻ |
Tỷ lệ %
|
| 1 |
Trẻ hứng thú tham gia hoạt động góc |
15 |
45% |
22 |
55% |
| 2 |
Trẻ tạo ra được sản phẩm |
10 |
37% |
27 |
65% |
| 3 |
Trẻ sử dụng đồ chơi hiệu quả |
17 |
48% |
20 |
53% |
| 4 |
Trẻ có kỹ năng giao tiếp, phôí hợp
với bạn cùng chơi |
15 |
45% |
22 |
55% |
3. Các biện pháp
3.1. Lựa chọn các góc chơi phù hợp với trẻ 5-6 tuổi
Có rất nhiều độ tuổi từ nhà trẻ đến mẫu giáo lớn, mỗi lứa tuổi có mức độ nhận thức và khả năng chú ý có chủ định khác nhau. Chính vì vậy các góc chơi trong lớp cũng cần phải được lựa chọn phù hợp với từng độ tuổi. tôi đã dựa vào mức độ nhận thức và khả năng chú ý có chủ đích cũng như tâm sinh lí của lứa tuổi mẫu giáo nhỡ của lớp tôi để lựa chọn các góc chơi sao cho phù hợp, cụ thể
- Khi lựa chọn các góc chơi cho trẻ mẫu giáo nhỡ tôi thực hiện theo các tiêu chí sau:
+ Phân chia các góc chơi trong lớp phù hợp: các góc tĩnh sắp xếp liền với nhau, các góc động sắp xếp liền với nhau.
+ Không được sắp xếp góc động - tĩnh xen nhau sẽ làm ảnh hưởng đến hoạt động của trẻ.
VD: Góc xây dựng gần với góc bán hàng để trẻ có thể đi lại dễ dàng trao đổi mua bán đồ.
+ Bên cạnh việc sắp xếp các góc chơi trong lớp hợp lý, tôi còn trang trí các góc chơi phù hợp với chủ điểm. Tôi trang trí góc theo 2 mảng:
Mảng tường cung cấp tri thức là phần không gian trang trí cố định để làm mẫu, giúp trẻ nhận biết thế giới xung quanh và học tập. Trẻ nhìn vào là biết đây là góc gì? và chơi theo chủ điểm gì?
VD: Góc phân vai chơi theo chủ điểm: “ Gia đình” tôi treo một bức tranh vẽ về bố mẹ và con.
Mảng tường mở nơi trẻ được hoạt động theo sở thích cá nhân phù hợp với chủ điểm chơi ở mỗi giai đoạn.
VD: Ở chủ điểm gia đình tôi làm một số hình ảnh lô tô về các trang phục: quần áo, giầy dép, mũ…để khi trẻ chơi các thành viên trong gia đình tự thỏa thận chọn các trang phục phù hợp với mình để gắn lên.
Khi chơi như vậy tôi thấy trẻ rất hứng thú tham gia chơi. Các nhóm chơi đều có hàng rào ngăn cách, có biển đề tên góc và có ký hiệu của trẻ khi trẻ chọn các nhóm chơi, tự điều chỉnh nhóm chơi.
+ Chia diện tích cho các góc chơi một cách hợp lý, chẳng hạn góc xây dựng chiếm nhiều vị trí nhất.
VD: Ở chủ điểm thế giới động vật tôi cho trẻ xây vườn thú và trẻ sắp xếp thành từng khu như: động vật sống trong rừng, động vật sống dưới nước.
+ Do việc tiến hành các góc chơi hợp lý nên khi trẻ chơi trẻ không phải đi lại nhiều làm ảnh hưởng đến góc chơi của bạn.
+ Trẻ đã quen dần với việc giao lưu cùng nhóm chơi khác và biết mở rộng nội dung chơi, trẻ say sưa, hứng thú và thỏa mái trong khi chơi.
+ Các góc trang trí phải là các góc mở giúp trẻ phát triển tư duy, tính sáng tạo thu hút trẻ tích cực tham gia các góc chơi.
+ Bố trí bàn ghế, đệm, gối…phù hợp với từng góc (như góc đọc sách, góc tạo hình).
VD: Góc tạo hình được đặt ở nơi yên tĩnh, có nơi để trưng bày sản phẩm
+ Cho phép trẻ tham gia tổ chức góc chơi của mình.
3.2. Trang trí các góc mở trong lớp học để gây ấn tượng cho trẻ khi tham gia hoạt động góc.
Tạo môi trường đẹp trong lớp là nguyên tắc quan tọng để khi trẻ đến lớp ấn tượng đầu tiên tác động vào trẻ là toàn bộ sự bày trí, cách sắp xếp trang trí lớp học của bé. Bé quan sát xung quanh xem lớp mình có khác nhà bé không? Có đẹp hơn nhà bé không ?...Chính môi trường lớp học sẽ tạo ấn tượng khó phai trong bé. Đây là tác động cần thiết để trẻ tích cực hoạt động chơi trong các góc.
VD: Trẻ nhìn thấy góc bán hàng bày rất nhiều những đồ như: bim bim, bánh gối, nước ngọt, kẹo bánh…tạo hứng thú cho trẻ tham gia chơi. Trẻ được đóng vai vào làm người bán hàng, người mua hàng.
Để tạo ấn tượng các góc chơi cho trẻ tôi thường sưu tầm, thiết kế các hình ảnh ngộ nghĩnh, đáng yêu, có màu sắc đẹp, bố cục hợp lý và tiêu đề của góc gần gũi với trẻ.
VD: Góc xây dựng: Để làm cho góc xây dựng hấp dẫn, lôi cuốn trẻ tôi đã lấy tên góc là: Kiến trúc sư tí hon, hay Công trình ước mơ…và sử dụng những gam màu sáng để trang trí và có hình ảnh các bé hoặc các con vật đang chuyển các vật liệu xây dựng hay các bác thợ xây đang xây ở phía trên mảng tường. Còn phía mảng tường dưới tôi thường làm bằng nhựa trong hoặc thảm gai trong đó có các sản phẩm do chính tay trẻ làm để gài vào làm tranh trang trí cho góc đó
Ngoài ra tôi còn sử dụng những hình ảnh do trẻ tự vẽ và tô màu để trang trí các góc. Từ đó tạo cho trẻ sự gần gũi và hứng thú tham gia hoạt động góc vì nó là sản phẩm của trẻ, trẻ tạo ra nó chơi với nó và thực hiện cách trang trí theo sự hướng dẫn của cô.
3.3. Làm đồ dùng,đồ chơi tự tạo trong các góc chơi
Tư duy của trẻ mẫu giáo nhỡ thường gắn liền với suy nghĩ và hành động theo hứng thú trước mắt. Vì vậy sự chuẩn bị đồ dùng của cô là hình thức hấp dẫn để trẻ khám phá và tham gia vào các vai một cách cụ thể. Nhờ có đồ dùng, Đồ chơi sáng tạo sẽ thu hút trẻ tham gia vào các góc chơi. Mỗi góc chơi có 1 hoặc nhiều loại đồ dùng, đồ chơi tương ứng mà thiếu nó thì không thể tiến hành được.
Với những chất liệu đơn giản, dễ kiếm tìm, dễ sưu tầm như bìa cát tông, lịch cũ, giấy màu… tôi đã tạo ra các đồ dùng, đồ chơi sinh động, phong phú, đẹp, hấp dẫn trẻ.
VD: Góc sách truyện: Tận dụng giấy thừa, các tờ lịch cũ cô giúp trẻ đóng thành các quyển sách, sau đó cho tẻ sưu tầm tranh ảnh cắt hoặc xé dán vào, mỗi trẻ cảm nhận được cái đẹp riêng về quyển sách mình tự làm và được cô giúp. Góc phân vai: bán hàng, gia đình: Tôi thấy hiện nay có các loại vỏ hộp bánh, hộp sữa, hộp đựng mỹ phẩm thường có màu sắc rất đẹp nên tôi đã tận dụng làm đồ chơi nấu ăn: xoong, nồi, bát, và để trưng bày cho cửa hàng bách hóa, tôi tạo các món ăn từ đất nặn: thịt bò, xôi đỗ. Các món nem: túi nilong để làm vỏ quấn nem, giấy màu vụn, xốp màu vụn làm nhân nem. Các món bánh tôi làm từ đất nặn trắng và vàng: bánh trôi và bánh rán. Những món ăn có màu sắc đẹp, hấp dẫn từ sách báo tranh ảnh tôi cho trẻ cắt và dán để trang trí góc chơi.
Góc xây dựng: Tạo ra hoa: cho trẻ lấy xốp màu cắt thành cánh hoa, sau đó dính vào vỏ thạch, lấy ống hút làm cành, hoặc làm bằng giấy nhăn và xốp quấn quanh đây thép.
+ Tạo cây: cây dừa, cây vạn tuế, dùng giấy bìa cũ làm thân, xốp làm lá.
+ Làm hàng rào: dùng thìa sữa chua xếp chéo và xốp màu xanh làm cỏ.
Góc học tập: Tôi sử dụng những hình ảnh trẻ vẽ và tô về các trang phục để trang trí góc. Để tạo cho trẻ sự gần gũi và trẻ hứng thú vì nó là sản phẩm của trẻ, trẻ tạo ra, chơi với nó và thực hiện cách trang trí theo sự hướng dẫn của cô.
3.4. Rèn luyện kỹ năng chơi ở các góc cho trẻ
Hoạt động góc phản ánh sự sáng tạo, độc đáo của nhận thức và ngôn ngữ, nó là tác động qua lại giữa trẻ với môi trường xung quanh. Khi trẻ hoạt động góc có nghĩa là đang sống trong cuộc sống thực, trong khi chơi trẻ được đối thoại cùng nhau, trao đổi thỏa thuận, thương lượng cùng nhau, trẻ phải nói cho bạn chơi hiểu và phải hiểu lời bạn cùng chơi. Từ đó làm cho trí tuệ của trẻ phát tiển mạnh mẽ chịu ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển tình cảm xã hội của trẻ hướng đến cái đẹp trong giao tiếp, cư xử giữa người với người, góp phần hình thành hành vi văn minh trong xã hội, hình thành thái độ tích cực của trẻ với bản thân.
VD: Khi đóng vai bác sĩ thì trẻ bắt chước bác sĩ: Mặc quần áo bule, đeo tai nghe, cầm kim tiêm và cặp nhiệt độ, khi gặp bệnh nhân thì bác sĩ tươi cười ân cần, chu đáo hỏi thăm bệnh nhân và bán thuốc. Còn bệnh nhân thì biết bác sĩ bán cho thuốc uống để chữa bệnh gì? Khi gặp những tình huống xảy ra với bệnh nhân thì trẻ sử lý được những tình huống đó.
VD: Khi chơi đóng vai người bán hàng thì trẻ biết người bán hàng sẽ phải niềm nở, tươi cười khi có khách đến mua hàng và biết cân đo, thu tiền và trả tiền thừa.
3.5. Phối hợp với phụ huynh
Phối hợp với phụ huynh là một việc rất quan trọng. Bởi việc giáo dục trẻ mầm non là sự phối kết hợp giữa gia đình và nhà trường. Các kiến thức trẻ tiếp thu được sẽ được khắc sâu hơn nếu cả gia đình và cô giáo cùng dạy trẻ. Chính vì vậy hằng ngày trẻ đến lớp tôi đều cho trẻ lấy kí hiệu hoặc ảnh của mình để dán vào các góc chơi. Ở các góc chơi tôi làm nội qui góc để khi trẻ tham gia vào các góc thì biết cáh chơi, luật chơi, số lượng người chơi…nhằm phát triển toàn diện nhân cách và trí tuệ cho trẻ.
Là một giáo viên mới vào ngành được 8 năm với tinh thần, trách nhiệm tôi không ngừng phấn đấu học hỏi kinh nghiệm đứng lớp của các đồng nghiệp trong trường và thường xuyên trao đổi với giáo viên trong khối, trong trường về tình hình của trẻ lớp tôi, giúp tôi tìm tòi ra những biện pháp cho trẻ hoạt động tích cực khi chơi góc.
VD: Ở lớp tôi có trường hợp cháu Đỗ Quỳnh Liên hiếu động trong khi chơi góc cùng bạn, tranh giành đồ chơi và đánh bạn. Khi phụ huynh đến đón tôi đã trao đổi với phụ huynh cùng cô giáo nhắc nhở cháu, sau một thời gian cháu đã thay đổi biết nhường bạn trong khi chơi.
Tôi tranh thủ những giờ đón và trả trẻ để cùng phụ huynh trao đổi và tìm ra những biện pháp hữu hiệu giúp trẻ hoạt động góc một cách tích hợp hơn và sưu tầm những đồ dùng, đồ chơi để phục vụ cho các góc.
4. Kết quả đạt được
4.1. Đối với giáo viên:
- Tạo được môi trường lớp học phong phú với nội dung của từng góc chơi.
- Có kỹ năng tổ chức được các hoạt động góc một cáh tự tin và linh hoạt.
- Lớp học được trang trí bằng các sản phẩm của trẻ, cô giáo đỡ vất vả hơn khi phải làm những đồ dùng, đồ chơi cho các góc.
- Qua đợt kiểm tra được nhà trường đánh giá xếp loại tốt.
4.2. Đối với trẻ :
- Trẻ biết cách chơi, luật chơi, chơi đúng nội dung của từng góc.
- Trẻ hứng thú tham gia hoạt động góc cùng cô và các bạn.
- Kết quả:
Bảng khảo sát chât lượng cuối năm
| STT |
Tiêu chí |
Đầu năm |
Cuối năm
|
| 1 |
Trẻ hứng thú tham gia hoạt động góc |
45% |
90% |
| 2 |
Trẻ tạo ra được sản phẩm |
50% |
92% |
| 3 |
Trẻ sử dụng đồ chơi hiệu quả |
50% |
92% |
| 4 |
Trẻ có kỹ năng giao tiếp, phôí hợp
với bạn cùng chơi |
35% |
90% |
III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1.Kết luận
- Dựa trên đặc điểm tâm sinh lí của trẻ: “Học mà chơi- chơi mà học” việc tổ chức hoạt động góc cho trẻ, giúp trẻ hình thành nhân cách và phát triển. Do đó giáo viên phải biết cách lựa chọn các biện pháp phù hợp và vận dụng các biện pháp đó có hiệu quả. Những biện pháp trên tôi đã vận dụng vào việc tổ chức cho trẻ chơi hoạt động góc và đạt hiệu quả tốt có thể áp dụng vào các lớp mẫu giáo nhỡ ở trong trường.
2. Bài học kinh nghiệm
- Những biện pháp trên tôi đã vận dụng vào việc tổ chức cho trẻ hoạt động góc ở lớp tôi và tôi nghĩ rằng những biện pháp của tôi rất đơn giản mà giáo viên có thể dễ ràng thực hiện được.
- Mặc dù đã được những kết quả đáng kể trên nhưng bản thân tôi vẫn không ngừng bồi dưỡng chuyên môn cho mình và tiếp tục phát huy những gì đã đạt được, đã làm được, những gì còn tồn tại thì cần phải khắc phục để chất lượng giáo dục trong trường ngày càng tốt hơn.
2 Kiến Nghị - Đề xuất
Qua những giải pháp mà bản thân tôi đã vận dụng và thực hiện trong năm học về tổ chức hoạt động góc,
tôi có một số kiến nghị đề xuất như sau :
* Đối với nhà trường:
Nhà trường cần tổ chức các hội thi cho giáo viên làm đồ dùng đồchơi, sau hội thi cho các giáo viên trao đổi, hướng dẫn, chia sẻ kinh nghiệm để làm đồ dùng đồ chơi phục vụ hoạt động góc phong phú và có hiệu quả.
* Đới với giáo viên
- Giáo viên linh hoạt, sáng tạo trong tổ chức hoạt động
- Mở các lớp bồi dưỡng để giáo viên trau dồi và học tập thêm
IV . PHỤ LỤC
HÌNH ẢNH MINH HỌA